In het kader van 'De Trainer op 1' gaan we met Jeugdsportnet Zuiderkempen in de periode 2023-2026, mede dankij de steun van Sport Vlaanderen en vele andere partners, op zoek naar manieren om nieuwe trainers te rekruteren, de huidige trainers langer te behouden, het aantal exit-trainers te beperken en ex-trainers de reïntegreren. We geven onszelf de ruimte om slimme experimenten op te zetten.

 

Op 26 en 27 maart 2025 ging editie 50 van het Congres Netwerk Lokaal Sportbeleid door in Tours en Taxis te Brussel. 

Het werd een unieke ervaring met toch weer heel wat inspiratie, mede omdat de wereld snel evolueert. 

Het is interessant om de keynote van Herman Coninckx te vertalen naar ons project 'De trainer op 1'.

9 wonderen stimuleren het wow-effect nl. morele schoonheid, natuur, collectieve opwinding, humor, beeldende kunst, muziek, spiritualiteit, grote ideeën en epifanieën (= plotselinge openbaring)

 

We gaan op zoek naar de rol van de trainer die bij de jeugdige sporters een wow-effect kan teweegbrengen.

Wonder 1

Een jeugdtrainer kan morele schoonheid overbrengen aan jeugdsporters in de lokale sportclub door expliciet aandacht te besteden aan waarden zoals respect, eerlijkheid, samenwerking en doorzettingsvermogen. Dit kan op verschillende manieren worden gerealiseerd:

  1. Voorbeeldgedrag tonen – De trainer moet zelf handelen volgens de waarden die hij of zij wil overbrengen. Door respectvol om te gaan met spelers, scheidsrechters en tegenstanders, laat de trainer zien hoe morele schoonheid in de sportpraktijk wordt toegepast.

  2. Positieve sportcultuur bevorderen – Het stimuleren van een omgeving waarin fair play, teamgeest en integriteit centraal staan, helpt jongeren begrijpen dat succes niet alleen gaat om winnen, maar ook om hoe men zich gedraagt.

  3. Bewuste reflectie aanmoedigen – Door gesprekken te voeren over morele dilemma’s in de sport, zoals valsspelen of omgaan met verlies, leren jonge sporters nadenken over ethisch handelen en de waarde van eerlijkheid.

  4. Complimenteren van moreel gedrag – Het belonen en benoemen van positieve acties, zoals het helpen van een medespeler of respectvol reageren op een scheidsrechterlijke beslissing, versterkt moreel besef bij jonge sporters.

  5. Samenwerking en empathie stimuleren – Teamactiviteiten en oefeningen waarbij samenwerking essentieel is, dragen bij aan het ontwikkelen van empathie en wederzijds respect.

Door deze principes structureel toe te passen binnen trainingen en wedstrijden, kan een jeugdtrainer bijdragen aan de morele en persoonlijke ontwikkeling van jonge sporters.

 
Wonder 2

Een jeugdtrainer kan de natuur op een brede manier centraal stellen bij jeugdsporters door de verbinding met de natuurlijke omgeving, duurzaamheid en een natuurlijke manier van bewegen te bevorderen. Hier zijn verschillende manieren om dit te doen:

1. Buiten sporten en natuurbeleving stimuleren

  • Organiseer trainingen in natuurlijke omgevingen zoals bossen, parken, stranden of velden in plaats van alleen op een kunstmatig veld of in een sporthal.

  • Moedig kinderen aan om bewust om zich heen te kijken en de seizoenen te ervaren tijdens het sporten.

  • Gebruik natuurlijke elementen in trainingen, zoals boomstammen voor balans- en sprongoefeningen of heuvels voor krachttraining.

2. Duurzaamheid en respect voor de natuur bevorderen

  • Bespreek het belang van natuurbehoud en hoe sporters hieraan kunnen bijdragen, bijvoorbeeld door geen afval achter te laten na een training of wedstrijd.

  • Stimuleer het gebruik van duurzame sportmaterialen, zoals biologisch afbreekbare bidons of herbruikbare sportkleding.

  • Werk samen met lokale initiatieven om de natuur rondom de club te onderhouden, zoals een opruimactie na een training.

3. Natuurlijke bewegingen en lichaamsbewustzijn ontwikkelen

  • Benadruk het belang van bewegen zoals het lichaam bedoeld is: springen, klimmen, rennen en rollen in verschillende omgevingen.

  • Gebruik speelse trainingsvormen zoals freerunning, klimmen over natuurlijke obstakels of barefoot running.

  • Leer jeugdsporters over biomechanica en hoe hun lichaam op een natuurlijke manier functioneert.

4. Mentale gezondheid en natuur koppelen

  • Bespreek hoe de natuur helpt bij ontspanning en stressvermindering, en hoe een training in de buitenlucht mentaal welzijn kan verbeteren.

  • Laat kinderen voor of na de training kort stilstaan bij hun ademhaling en de natuurlijke omgeving om hen te helpen focussen en ontspannen.

5. Voeding en natuurlijke bronnen bespreken

  • Leg uit hoe gezonde, natuurlijke voeding bijdraagt aan sportprestaties en herstel.

  • Stimuleer het eten van onbewerkte producten en bespreek waarom lokale en seizoensgebonden voeding belangrijk is.

  • Organiseer workshops of activiteiten rond gezonde voeding in samenwerking met voedingsdeskundigen.

Door natuur op deze manieren te integreren in de sportclub, kan een jeugdtrainer niet alleen fysieke prestaties verbeteren, maar ook bijdragen aan een bredere waardering voor gezondheid, duurzaamheid en welzijn.

 

Wonder 3

Een jeugdtrainer kan ‘collectieve opwinding’ centraal stellen bij jeugdsporters door het creëren van momenten waarin het hele team samen enthousiasme, energie en verbondenheid ervaart. Dit kan zowel tijdens trainingen en wedstrijden als in nevenactiviteiten worden gestimuleerd. Hier zijn enkele manieren om dit te doen:

Tijdens trainingen:

  1. Spelvormen met hoge energie

    • Organiseer uitdagende, dynamische spelvormen zoals estafettes, teambattles of kleine competities.

    • Maak oefeningen interactief en speels, bijvoorbeeld door timers of uitdagingen in te voeren (“Kunnen we in 30 seconden X keer scoren?”).

  2. Muziek en ritme inzetten

    • Gebruik energieke muziek tijdens warming-ups of cooldowns om het teamgevoel te versterken.

    • Laat spelers een gezamenlijke yell of ritmisch klapritueel bedenken om motivatie te verhogen.

  3. Collectieve doelen en uitdagingen

    • Stel gezamenlijke doelen in plaats van alleen individuele verbeterpunten (bijvoorbeeld: “Kunnen we als team vandaag 50 succesvolle passes maken?”).

    • Gebruik gamification-elementen zoals levels, badges of beloningen voor het hele team.

Tijdens wedstrijden:

  1. Sterke teamrituelen

    • Begin en eindig elke wedstrijd met een vast teamritueel zoals een gezamenlijke huddle, yell of een specifieke handshake.

    • Laat spelers elkaar motiveren met high-fives of korte schouderklopjes na goede acties.

  2. Emoties vieren en delen

    • Stimuleer expressie van blijdschap na een doelpunt of overwinning door te springen, te juichen of samen te vieren.

    • Ook bij verlies: richt de focus op collectieve strijdlust en het trots zijn op de inzet.

  3. Publiek en medespelers betrekken

    • Moedig wisselspelers aan om actief aan te moedigen vanaf de zijlijn.

    • Betrek ouders en supporters in teamchants of klapsessies om de sfeer te versterken.

In nevenactiviteiten:

  1. Teambuilding buiten de sport

    • Organiseer avontuurlijke activiteiten zoals een teambuildingsdag in een klimpark, een sportkamp of een speurtocht.

    • Plan sociale activiteiten zoals een gezamenlijke filmavond, een quiz of een diner met een spelelement.

  2. Spontane verrassingen en thema-events

    • Organiseer een speciale ‘thematraining’ met verkleedkleding, glow-in-the-dark elementen of obstakelparcours.

    • Introduceer verrassingsmomenten, zoals een mysterieuze gasttrainer of een onverwachte beloning na een intensieve training.

Door op deze manieren in te zetten op collectieve opwinding, kan een jeugdtrainer het groepsgevoel versterken, motivatie verhogen en een energieke, positieve sportomgeving creëren waarin spelers met plezier en passie blijven sporten.

 

Wonder 4

Humor kan een krachtig middel zijn voor een jeugdtrainer om plezier, ontspanning en teamspirit te bevorderen. Door humor bewust in te zetten tijdens trainingen, wedstrijden en nevenactiviteiten kan de sfeer luchtiger worden, fouten minder zwaar aanvoelen en het teamgevoel groeien. Hier zijn enkele manieren waarop een jeugdtrainer humor centraal kan stellen:

Tijdens trainingen:

  1. Speelse warming-ups

    • Start met ludieke oefeningen, zoals "omgekeerde warming-up" (waarbij de spelers zich zogenaamd moe moeten gedragen en steeds fitter worden).

    • Laat spelers zichzelf voorstellen met een gekke beweging of stem.

  2. Foutjes vieren met humor

    • Wanneer iemand de bal volledig mist of op een grappige manier struikelt, speel er luchtig op in (“Dat was een mooie schijnbeweging voor de mol daar in de grond!”).

    • Laat spelers hun ‘meest klunzige moment’ van de training benoemen, zodat ze leren lachen om hun eigen fouten.

  3. Ludieke challenges en spelvormen

    • Voer ongewone regels in, zoals “Je mag alleen met je verkeerde voet schieten” of “Elke pass moet met een geluidseffect”.

    • Laat spelers rare opdrachten uitvoeren bij een mislukte actie, zoals een gek dansje of een grappige straf (bijvoorbeeld drie keer rondjes draaien en dan proberen te scoren).

Tijdens wedstrijden:

  1. Ontspannende momenten creëren

    • Gebruik humor in de wedstrijdbespreking, bijvoorbeeld door een ‘alternatieve tactiek’ voor te stellen (“Als we allemaal tegelijk op één speler afstormen, wordt die vast heel bang!”).

    • Maak luchtige opmerkingen tijdens de rust om de spanning te breken.

  2. Teamyells en rituelen met humor

    • Laat het team een grappige yell bedenken (“Wij zijn sneller dan WiFi, sterker dan een koffie!”).

    • Voer een teamhigh-five of handshake in met een onverwacht element (zoals een gek geluid of een dansje).

  3. Gekke beloningen

    • Beloon de speler met de grappigste actie van de wedstrijd (bijvoorbeeld een denkbeeldige ‘Gouden Schoen voor de Raarste Bal’).

    • Introduceer een wisseltrofee, zoals een ‘Foute Actie-Muts’ voor de grappigste misser.

Tijdens nevenactiviteiten:

  1. Humoristische challenges en spelavonden

    • Organiseer een sportieve ‘foute outfit’-training waarbij iedereen in een gekke outfit traint.

    • Speel een quiz met inside jokes over het team.

  2. Parodieën en ludieke video's

    • Laat het team een ‘nepwedstrijdverslag’ maken waarin ze overdrijven wat er fout ging.

    • Maak een ‘alternatieve warming-up-video’ waarin iedereen zijn vreemdste sportbewegingen laat zien.

Door humor structureel te integreren, zorgt de trainer voor een ontspannen, positieve sfeer waarin spelers niet alleen beter presteren, maar ook meer plezier beleven aan de sport en het team. 

 

Wonder 5

Een jeugdtrainer kan beeldende kunst op verschillende manieren integreren in de sportclub om creativiteit, expressie en een breder perspectief op sport en beweging te stimuleren. Hier zijn enkele ideeën:

1. Sport en kunst samenbrengen in trainingen

  • Bewegingskunst: Laat spelers sportbewegingen vertalen naar kunst, bijvoorbeeld door met verf en grote kwasten bewegingen op papier te maken.

  • Schaduw- of lichaamstekeningen: Laat kinderen elkaars sporthouding natekenen of omtrekken en daarna invullen met patronen of sportgerelateerde symbolen.

  • Dynamische fotografie: Stimuleer spelers om elkaars bewegingen vast te leggen en deze beelden te gebruiken als basis voor kunstwerken.

2. Kunst als inspiratie voor sportbeleving

  • Sport in schilderkunst en beeldhouwkunst: Laat spelers kennismaken met beroemde kunstwerken over sport (zoals de ‘Discobolus’ van Myron of schilderijen van sportmomenten).

  • Abstracte kunst en tactiek: Gebruik kleuren en vormen om tactische opstellingen visueel te maken en spelers anders naar strategie te laten kijken.

3. Creëren van een visuele identiteit voor het team of de club

  • Teamlogo of mascotte ontwerpen: Laat jeugdspelers een eigen logo of mascotte bedenken en tekenen.

  • Graffiti of muurschildering: Betrek spelers bij het ontwerpen en schilderen van een sportieve muurschildering in de club.

  • Unieke shirts of accessoires maken: Laat spelers hun eigen trainingsshirts of sporttas beschilderen met persoonlijke sportgerelateerde ontwerpen.

4. Kunst als expressievorm na sportervaringen

  • Sportdagboek met tekeningen: Laat spelers na een wedstrijd of training hun ervaring visueel vastleggen in een schets of collage.

  • Emoties verbeelden: Laat kinderen hun gevoelens na een wedstrijd uitdrukken in kleuren en vormen (bijvoorbeeld: "Hoe zag jouw overwinning eruit in kleuren?").

  • Storyboard van een sportmoment: Laat spelers een stripverhaal of storyboard tekenen over een spannend sportmoment dat ze hebben meegemaakt.

Door beeldende kunst in de sportclub te integreren, wordt niet alleen de creativiteit gestimuleerd, maar leren jonge sporters ook op een nieuwe manier naar beweging, teamspirit en expressie te kijken. Wil je dit concreet toepassen in een bepaald sportprogramma?

 

Wonder 6

Muziek kan een krachtige rol spelen in ploegsporten, zowel om motivatie en energie te verhogen als om teamspirit en plezier te versterken. Een jeugdtrainer kan muziek op verschillende manieren centraal stellen tijdens trainingen, wedstrijden en nevenactiviteiten.

1. Muziek tijdens trainingen