Jeugdsportnet KDR

In het kader van 'De Trainer op 1' gaan we met Jeugdsportnet Zuiderkempen in de periode 2023-2026, mede dankij de steun van Sport Vlaanderen en vele andere partners, op zoek naar manieren om nieuwe trainers te rekruteren, de huidige trainers langer te behouden, het aantal exit-trainers te beperken en ex-trainers de reïntegreren. We geven onszelf de ruimte om slimme experimeten op te zetten.

Sinds 1 oktober 2023 is mijn collega Arno, professionele regionale communitycoach voor 'De trainer op 1'. Samen zetten we onze schouders onder dit boeiende project. Reflecteren en plannen richting het komende seizoen is zinvol om te doen. En zoals altijd lopen de meeste zaken goed, soms zelfs zeer goed maar soms ook minder goed. Graag deel ik enkele voorlopige gedachten op basis van realistische ervaringen in de betrokken clubs.

Regionale overlegmomenten zijn geëvolueerd van ideeën- en planningsmomenten naar werkmomenten. Momenteel schrijven sportief verantwoordeljken hun eigen 'clubplan trainers' met daarbij een omgevingsanalyse, een sportief plan, een sociaal plan, een bestuurlijk plan en een regionaal plan. Het is leuk om op hetzelfde moment op dezelfde plaats te schrijven en tussendoor te ontspannen. Clubs gaan naar huis met een concreet plan dat ze intern verder kunnen bespreken en toepassen. Bij een volgende gelegenheid nodigen we meer mensen uit de clubs uit zoals jongeren, trainers, vrijwilligers ... . Uiteraard beslissen clubs zelf wie ze meenbrengen.
De levensduur van een trainer/coach is ongeveer 3 tot 5 jaar. 'Trainers voor het leven' zijn er nog wel maar zulke collega's komen er echter niet meer bij, tenzij heel sporadisch.
Vooral bij hele jonge trainers is de drop-out bijna 100% als zij gaan verderstuderen. Daarom is het meer dan zinvol om een apart project te maken. In de praktijk blijkt dit makkelijker gezegd dan gedaan ondanks het feit dat clubs zelf dit thema naar voren schoven tijdens een Youth Idea lab georganiseerd door Thomas More Hogeschool. Wat kunnen we dan wel voorstellen, heel laagdrempelig? In elk geval kunnen we het thema op de agenda behouden zodat het zichtbaar en bespreekbaar blijft.
- Aan de makkelijke kant van het continuüm kunnen goede voorbeelden gedeeld worden, want er zijn nog steeds trainers die tijdens hun studie aan de slag blijven als trainer.
- Het bestuur kan 'studententrainers' opnemen in het cluborganigram.
- En in het clubplan 'De trainer op 1" behouden we het thema 'studententrainers'. Het lijkt een goed idee om dit thema te bespreken tijdens overlegmomenten van 'Young leaders'.
Cluboverlegmomenten/bijeenkomsten/vieringen/... zijn essentieel om de missie en visie/het clubverhaal door te vertellen. Daarom is het nuttig om clubverantwoordelijken (voorzitters, trainersverantwoordelijken, ouderverantwoordelijken, ...) te steunen bij het voorbereiden ervan. Want bijeenkomsten kunnen beschouwd worden als overgangsrituelen van de ene naar de andere fase. Een goede design heeft zeker en vast impact, en omgekeerd spijtig genoeg ook.
We kunnen de theorie van 'gedeeld leiderschap' van Prof. dr. Katrien Fransen goed toepassen op trainers. Meerdere personen in de club zijn mee verantwoordelijk voor het rekruteren, behouden en reïntegreren van trainers. Meer bepaald gaat het om de spelers, de ouders, collegatrainers, refs, supporters, bestuursleden, de voorzitter, de lokale overheid, Vlaamse overheden, ... . Daarbovenop is het een meerwaarde als de acties van al deze personen op elkaar zijn afgestemd, dan klinkt het geheel als een prachtige sympfonie.
Volgens het model 'De trainer op 1' zijn de sportieve leiders, de sociale leiders, de bestuurlijke leiders en de regionale leiders aan zet.
Clubs met een sterke community hebben meestal een sterke social mediawerking. Het één beïnvloedt het ander en daarom werkt dit ook andersom. We merken dat de meeste clubs de laatste jaren hun social media op orde hebben.
- Toch vergt het enige aandacht/structureel werk om bewust de trainers in de kijker te zetten en hen via deze weg te waarderen.
- We kunnen nadenken om social mediaverantwoordelijken uit clubs op gepaste wijze te inspireren/op te leiden/te waarderen/... . Zo is het bv. een idee om tijdens de klassieke gemeentelijke sportlaureatenvieringen het thema 'social media en trainers' te agenderen.
- We kunnen tijdens de reguliere overlegmoment starten met een check-in waarbij elke clubverantwoordelijke via een social media post één of meerdere trainers waardeert. Jeugdsportnet Zuiderkempen kan deze post vervolgens delen op haar eigen socials met enige toelichting gegeven door de clubverantwoordelijke tijdens het overleg.
- We kunnen samen met de clubs een longlist maken van tips voor social media managers in de club.
- Jaarlijks kan een extern expert via een webinar enkele tips voor social media managers geven.
We hebben de bedoeling om na de periode 2023-2026 over een tool voor sportclubs te beschikken waarmee ze dagelijks aan de slag kunnen om makkelijker trainers te rekruteren, te behouden en te reïntegreren. Op dit moment bestaat het ruwe idee om via een website 'De trainer op 1' zoveel mogelijk relevante info ter beschikking te stellen. Tevens willen we een invulsysteem aanbieden dat moet leiden tot de ontwikkeling van een eigen clubplan 'trainers'.
- Verder dient het mogelijk te zijn om als club te weten te komen op welk niveau het clubplan is geschreven: de eenvoudige versie biedt een basiskans om de vooropgestelde doelstellingen (rekruteren, behouden en reïntegeren) in de praktijk te behalen terwijl de uitgebreide versie een hogere slaagkans biedt.
  Het is mogelijk om met een labeling (aantal sterren bv.) te werken zodat het niveau eenvoudig zichtbaar en bespreekbaar is.
- Clubs dienen bewust te kiezen welke type club ze willen zijn. Zo zullen participatie-sportclubs een ander aanbod genereren dan competitie-sportclubs. En ook de competenties van trainers zijn in beide clubs verschillend.
- Het clubplan 'Trainers' bestaat uit een sportief plan, een sociaal plan, een bestuurlijk plan en een regioplan. Het regioplan kan bekeken worden vanuit de sportclub zelf en vanuit de externe partners zoals bv. lokale overheden, regionale platformen, Vlaamse organisaties.
  - Open sportclubs hebben een open vizier en staan open om samen te werken met externe partners. 'Hoe kunnen externe partners mijn club steunen?'
  - Open gemeenten/organisaties/... hebben een open vizier en staan open om samen te werken met clubs. 'Wat kan ik doen om sportclubs te steunen?'
Instanties die sportclubs via sportclubondersteuners een duwtje in de rug willen geven, en bepaalde successen willen bereiken, bouwen het best eerst vertrouwen op. Dit is de start van een langetermijn-steun. Een aantal clubs (minimum 2 en bij voorkeur maximum een 8-tal) binnen dezelfde sporttak in een cluster vormen een stevig netwerk. Mogelijke acties binnen deze cluster zijn: clubbezoeken, reguliere overlegmomenten (bespreking van de dagelijkse werking), denk- en beslisdagen (bijeenkomsten met voorzitters erbij).
In het bestuurlijk plan past een cluborganigram. Ook ouderverantwoordelijken worden mee opgenomen evenals de clubcommunitycoach.
Een inspiratiedag 'de trainer op 1' wordt het best georganiseerd voor het ganse netwerk rond de trainers. In het kader van gedeeld leiderschap en met de doelstelling om in de club makkelijker trainers te rekruteren, te behouden en te reïntegreren maken we best een programma voor de trainers zelf, voor de spelers, voor de ouders, voor bestuursleden, voor sponsoren, ... . Iedereen erbij. Elke doelgroep kan van experts en/of van elkaar leren. We verdelen de locatie in zones nl. de sportieve zone, de sociale zone, de bestuurszone en de partnerzone. In elke zone staat het thema 'trainers' centraal. De organisatiepartners van deze inspiratiedag vormen een tijdelijke samenwerking elk vanuit hun eigen doelstelling en expertise.
Bij het begeleiden/coachen van clubs i.f.v. 'De trainer op 1' kan de metafoor 'het beklimmen van een berg' gehanteerd worden.
- Ofwel beklimt de club de berg langs een makkelijke maar eerder trage route met vooral slingerende paden en met meerdere haltemomenten. Het risico is eerder laag.
- Ofwel beklimt de club de berg langs een moeilijke en eerder snelle route met steile paden en moeilijk passages. Het risico is eerder hoog.
Als de lokale overheid initiatiefnemer van officiële opleidingen (Start2Coach, Coach4Skills, initiator, ...) van de Vlaamse Trainersschool is, kunnen deelnemers er op attent worden gemaakt dat ze met dit diploma terecht kunnen in de club, in de gemeente (bv. tijdens sportkampen, ...), in open sportparken, ... .
In de rekruteringsfase kan de club een longlist hanteren met leden die een professionele sportopleiding volgen/hebben gevolgd.

Dit zijn enkele mijmeringen na 9 maanden focus op 'De trainers op 1'.

Jan Cuypers (15/07/2024)

Tekst herschreven met chatGPT

De Trainer op 1: Innovatie in Trainersbeleid bij Jeugdsportnet Zuiderkempen

Van 2023 tot 2026 werkt Jeugdsportnet Zuiderkempen, met steun van Sport Vlaanderen en vele partners, aan 'De Trainer op 1'. Dit project richt zich op het rekruteren van nieuwe trainers, behouden van huidige trainers, beperken van het aantal uitstromers en re-integreren van ex-trainers. We experimenteren met innovatieve methoden en geven onszelf de ruimte om te leren en te groeien.

Team en Samenwerking

Sinds 1 oktober 2023 werkt mijn collega Arno, als regionale communitycoach, aan dit project. Samen reflecteren en plannen we voor het komende seizoen. We delen graag enkele voorlopige inzichten op basis van ervaringen met betrokken clubs.

Regionale Overlegmomenten

Evolutie: Overlegmomenten zijn nu eerder werkmomenten geworden.
Clubplan trainers:
- Sportief verantwoordelijken schrijven hun eigen plannen, inclusief omgevingsanalyse en diverse deelplannen (sportief, sociaal, bestuurlijk, regionaal) tijdens regionale overlegmomenten en nemen concrete plannen mee naar huis voor verdere interne bespreking en toepassing.

Levensduur van trainers

Gemiddelde Levensduur: Trainers blijven gemiddeld 3 tot 5 jaar actief.
Drop-out jonge trainers: Bijna 100% uitval bij verder studerende jonge trainers. We willen dit aanpakken met specifieke projecten rond het thema 'studententrainers':
- Voorbeelden delen: Goede voorbeelden van trainers die tijdens hun studie actief blijven.
- Cluborganigram: Studententrainers opnemen in het cluborganigram.
- Bespreking bij Young Leaders: Thema bespreken tijdens overlegmomenten van Young Leaders.

Cluboverleg en bijeenkomsten

Essentie: Cruciaal voor het doorgeven van missie en visie.
Ondersteuning: Clubverantwoordelijken steunen bij voorbereiding van bijeenkomsten, gezien deze als overgangsrituelen fungeren.

Gedeeld leiderschap (Prof. dr. Katrien Fransen)

Toepassing: Meerdere personen zijn verantwoordelijk voor het rekruteren, behouden en re-integreren van trainers.
Synergie: Acties van betrokkenen (spelers, ouders, besturen, andere trainers, ...) op elkaar afstemmen voor een harmonieus geheel.

Sterke community en social Media

Invloed: Sterke community’s hebben vaak een sterke social mediawerking.
Waardering: Trainers bewust in de kijker zetten en waarderen via social media.
Inspiratie en opleiding: Social mediaverantwoordelijken inspireren en opleiden.

Tool voor Sportclubs

Website 'De trainer op 1': Ontwikkelen van een website met relevante informatie en een invulsysteem voor clubplannen.
Labeling: Clubs kunnen zien op welk niveau hun plan is geschreven (basis of uitgebreid).

Type club en competenties

Clubkeuze: Clubs moeten kiezen welk type club ze willen zijn (participatie- of competitiesportclubs).
Competenties: Vereiste competenties van trainers verschillen per clubtype.

Clustervorming en netwerken

Samenwerking: Clubs binnen dezelfde sporttak vormen een cluster voor een sterk netwerk.
Acties binnen clusters: Clubbezoeken, overlegmomenten en denk- en beslisdagen organiseren.

Bestuurlijk plan en cluborganigram

Inclusie: Ouderverantwoordelijken en communitycoaches opnemen in het organigram.

Inspiratiedag 'De trainer op 1'

Doelgroep: Programma voor trainers, spelers, ouders, bestuursleden, sponsoren, etc.
Zones: Indeling in sportieve, sociale, bestuurs- en partnerzones, met trainers als centraal thema.

Conclusie

Na 9 maanden focus op 'De trainer op 1' delen we deze mijmeringen en ervaringen. We blijven werken aan effectieve manieren om trainers te rekruteren, behouden en re-integreren, met het doel om tegen 2026 een bruikbare tool voor sportclubs te hebben.

Regionale overlegmomenten zijn geëvolueerd van ideeën- en planningsmomenten naar werkmomenten. Momenteel schrijven sportief verantwoordeljken hun eigen 'clubplan trainers' met daarbij een omgevingsanalyse, een sportief plan, een sociaal plan, een bestuurlijk plan en een regionaal plan. Het is leuk om op hetzelfde moment op dezelfde plaats te schrijven en tussendoor te ontspannen. Clubs gaan naar huis met een concreet plan dat ze intern verder kunnen bespreken en toepassen. Bij een volgende gelegenheid nodigen we meer mensen uit de clubs uit zoals jongeren, trainers, vrijwilligers ... . Uiteraard beslissen clubs zelf wie ze meenbrengen.
De levensduur van een trainer/coach is ongeveer 3 tot 5 jaar. 'Trainers voor het leven' zijn er nog wel maar zulke collega's komen er echter niet meer bij, tenzij heel sporadisch.
Vooral bij hele jonge trainers is de drop-out bijna 100% als zij gaan verderstuderen. Daarom is het meer dan zinvol om een apart project te maken. In de praktijk blijkt dit makkelijker gezegd dan gedaan ondanks het feit dat clubs zelf dit thema naar voren schoven tijdens een Youth Idea lab georganiseerd door Thomas More Hogeschool. Wat kunnen we dan wel voorstellen, heel laagdrempelig? In elk geval kunnen we het thema op de agenda behouden zodat het zichtbaar en bespreekbaar blijft.
- Aan de makkelijke kant van het continuüm kunnen goede voorbeelden gedeeld worden, want er zijn nog steeds trainers die tijdens hun studie aan de slag blijven als trainer.
- Het bestuur kan 'studententrainers' opnemen in het cluborganigram.
- En in het clubplan 'De trainer op 1" behouden we het thema 'studententrainers'. Het lijkt een goed idee om dit thema te bespreken tijdens overlegmomenten van 'Young leaders'.
Cluboverlegmomenten/bijeenkomsten/vieringen/... zijn essentieel om de missie en visie/het clubverhaal door te vertellen. Daarom is het nuttig om clubverantwoordelijken (voorzitters, trainersverantwoordelijken, ouderverantwoordelijken, ...) te steunen bij het voorbereiden ervan. Want bijeenkomsten kunnen beschouwd worden als overgangsrituelen van de ene naar de andere fase. Een goede design heeft zeker en vast impact, en omgekeerd spijtig genoeg ook.
We kunnen de theorie van 'gedeeld leiderschap' van Prof. dr. Katrien Fransen goed toepassen op trainers. Meerdere personen in de club zijn mee verantwoordelijk voor het rekruteren, behouden en reïntegreren van trainers. Meer bepaald gaat het om de spelers, de ouders, collegatrainers, refs, supporters, bestuursleden, de voorzitter, de lokale overheid, Vlaamse overheden, ... . Daarbovenop is het een meerwaarde als de acties van al deze personen op elkaar zijn afgestemd, dan klinkt het geheel als een prachtige sympfonie.
Volgens het model 'De trainer op 1' zijn de sportieve leiders, de sociale leiders, de bestuurlijke leiders en de regionale leiders aan zet.
Clubs met een sterke community hebben meestal een sterke social mediawerking. Het één beïnvloedt het ander en daarom werkt dit ook andersom. We merken dat de meeste clubs de laatste jaren hun social media op orde hebben.
- Toch vergt het enige aandacht/structureel werk om bewust de trainers in de kijker te zetten en hen via deze weg te waarderen.
- We kunnen nadenken om social mediaverantwoordelijken uit clubs op gepaste wijze te inspireren/op te leiden/te waarderen/... . Zo is het bv. een idee om tijdens de klassieke gemeentelijke sportlaureatenvieringen het thema 'social media en trainers' te agenderen.
- We kunnen tijdens de reguliere overlegmoment starten met een check-in waarbij elke clubverantwoordelijke via een social media post één of meerdere trainers waardeert. Jeugdsportnet Zuiderkempen kan deze post vervolgens delen op haar eigen socials met enige toelichting gegeven door de clubverantwoordelijke tijdens het overleg.
- We kunnen samen met de clubs een longlist maken van tips voor social media managers in de club.
- Jaarlijks kan een extern expert via een webinar enkele tips voor social media managers geven.
We hebben de bedoeling om na de periode 2023-2026 over een tool voor sportclubs te beschikken waarmee ze dagelijks aan de slag kunnen om makkelijker trainers te rekruteren, te behouden en te reïntegreren. Op dit moment bestaat het ruwe idee om via een website 'De trainer op 1' zoveel mogelijk relevante info ter beschikking te stellen. Tevens willen we een invulsysteem aanbieden dat moet leiden tot de ontwikkeling van een eigen clubplan 'trainers'.
- Verder dient het mogelijk te zijn om als club te weten te komen op welk niveau het clubplan is geschreven: de eenvoudige versie biedt een basiskans om de vooropgestelde doelstellingen (rekruteren, behouden en reïntegeren) in de praktijk te behalen terwijl de uitgebreide versie een hogere slaagkans biedt.
  Het is mogelijk om met een labeling (aantal sterren bv.) te werken zodat het niveau eenvoudig zichtbaar en bespreekbaar is.
- Clubs dienen bewust te kiezen welke type club ze willen zijn. Zo zullen participatie-sportclubs een ander aanbod genereren dan competitie-sportclubs. En ook de competenties van trainers zijn in beide clubs verschillend.
- Het clubplan 'Trainers' bestaat uit een sportief plan, een sociaal plan, een bestuurlijk plan en een regioplan. Het regioplan kan bekeken worden vanuit de sportclub zelf en vanuit de externe partners zoals bv. lokale overheden, regionale platformen, Vlaamse organisaties.
  - Open sportclubs hebben een open vizier en staan open om samen te werken met externe partners. 'Hoe kunnen externe partners mijn club steunen?'
  - Open gemeenten/organisaties/... hebben een open vizier en staan open om samen te werken met clubs. 'Wat kan ik doen om sportclubs te steunen?'
Instanties die sportclubs via sportclubondersteuners een duwtje in de rug willen geven, en bepaalde successen willen bereiken, bouwen het best eerst vertrouwen op. Dit is de start van een langetermijn-steun. Een aantal clubs (minimum 2 en bij voorkeur maximum een 8-tal) binnen dezelfde sporttak in een cluster vormen een stevig netwerk. Mogelijke acties binnen deze cluster zijn: clubbezoeken, reguliere overlegmomenten (bespreking van de dagelijkse werking), denk- en beslisdagen (bijeenkomsten met voorzitters erbij).
In het bestuurlijk plan past een cluborganigram. Ook ouderverantwoordelijken worden mee opgenomen evenals de clubcommunitycoach.
Een inspiratiedag 'de trainer op 1' wordt het best georganiseerd voor het ganse netwerk rond de trainers. In het kader van gedeeld leiderschap en met de doelstelling om in de club makkelijker trainers te rekruteren, te behouden en te reïntegreren maken we best een programma voor de trainers zelf, voor de spelers, voor de ouders, voor bestuursleden, voor sponsoren, ... . Iedereen erbij. Elke doelgroep kan van experts en/of van elkaar leren. We verdelen de locatie in zones nl. de sportieve zone, de sociale zone, de bestuurszone en de partnerzone. In elke zone staat het thema 'trainers' centraal. De organisatiepartners van deze inspiratiedag vormen een tijdelijke samenwerking elk vanuit hun eigen doelstelling en expertise.
Bij het begeleiden/coachen van clubs i.f.v. 'De trainer op 1' kan de metafoor 'het beklimmen van een berg' gehanteerd worden.
- Ofwel beklimt de club de berg langs een makkelijke maar eerder trage route met vooral slingerende paden en met meerdere haltemomenten. Het risico is eerder laag.
- Ofwel beklimt de club de berg langs een moeilijke en eerder snelle route met steile paden en moeilijk passages. Het risico is eerder hoog.
Als de lokale overheid initiatiefnemer van officiële opleidingen (Start2Coach, Coach4Skills, initiator, ...) van de Vlaamse Trainersschool is, kunnen deelnemers er op attent worden gemaakt dat ze met dit diploma terecht kunnen in de club, in de gemeente (bv. tijdens sportkampen, ...), in open sportparken, ... .
In de rekruteringsfase kan de club een longlist hanteren met leden die een professionele sportopleiding volgen/hebben gevolgd.